Wet transparantie maatschappelijke organisaties (WTMO) nadert eindversie

Het conceptvoorstel voor de WTMO dat minister Dekker eind 2018 indiende, oogstte direct een storm van kritiek. Kort samengevat bepaalde het aanvankelijke voorstel dat een donateur van een gift van 15.000 euro of hoger met naam en toenaam vermeld moet worden op een openbare website. Belangenorganisaties in de filantropie (zoals Goede Doelen Nederland en SBF) vonden dit wetsvoorstel onacceptabel en voerden een stevige lobby om het voorstel van tafel te krijgen. Die had (deels) succes. In het wetsvoorstel dat eind november 2020 naar de Kamer werd gestuurd, was de algemene transparantieverplichting voor giften boven een bedrag van 15K komen te vervallen. Alleen op verzoek van burgermeester of OM moet een organisatie inzicht geven in donaties afkomstig van buiten de EU/EER.

Kritiek uit alle geledingen

De filantropiesector onderschrijft het grote belang van het tegengaan van malafide praktijken die, onder het mom van filantropie, onze democratische samenleving ondermijnen. De belangrijkste vraag hierbij is of de voorgestelde maatregelen ‘risicogericht en proportioneel’ zijn.

Daar zijn in de voorbije periode door diverse partijen grote vraagtekens bij gezet, en niet alleen vanuit de filantropische hoek en het maatschappelijke middenveld. Zo waren er zeer kritische geluiden van o.a. VNO/NCW, de Raad voor de Jaarverslaglegging, Netwerk Notarissen, de Commissie Vennootschapsrecht en een aantal grote accountantskantoren.

Ook het Adviescollege Toetsing Regeldruk bracht een niet mals advies uit en adviseerde de minister om het wetsvoorstel niet in te dienen bij de Raad van State.

Begin deze maand, drie weken voor definitieve afsluiting van de consultatierondes, kwam minister Dekker nog met een aantal laatste wijzigingen. Ze komen voort uit de bevindingen van eerdere consultatiegesprekken, maar lijken ook ingegeven door de conclusies van de Parlementaire Ondervragingscommissie, die onderzoek deed naar ongewenste beïnvloeding uit onvrije landen (POCOB).

Koepel Goede Doelen Nederland zegt over die laatste wijzigingen op haar website: “Op het eerste gezicht lijken belangrijke aanpassingen de volgende te zijn:

• de wet verplicht niet alleen tot transparantie van financiële middelen maar maakt ook ingrijpen door de overheid (Openbaar Ministerie) in geldstromen mogelijk;
• niet de herkomst van ongewenste geldstromen is bepalend voor mogelijk ingrijpen maar het voor de rechtsstaat ondermijnend gedrag van de organisatie;
• de bevoegdheden van het OM worden uitgebreid.”

WTMO nadert eindvoorstel

De aanpassingen worden door de belangenorganisaties, waaronder de Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie, met argusogen gevolgd. Over het wel of niet aannemen van de WTMO, en in welke eindvorm, door de Tweede en Eerste Kamer - en dus van de consequentie ervan voor de governance van organisaties en bestuurders in het maatschappelijk middenveld - zullen we u op de hoogte houden.

Voor een eerder bericht over de kritiek op minister Dekkers wetsvoorstel: klik hier